Niemcy są przykładem najbardziej dynamicznie rozwijającej się gospodarki na świecie. Nic więc dziwnego, że coraz więcej Polaków wyjeżdża tam nie tylko z uwagi na zatrudnienie się u pracodawcy i wysokie zarobki, ale w celu założenia w Niemczech własnej działalności gospodarczej. Dzięki temu, że w Niemczech obowiązuje zasada wolności gospodarczej, zakładać firmy, jak i prowadzić je na równych zasadach co obywatele tego kraju mogą wszyscy obcokrajowcy z państw Unii Europejskiej. Specjalne uprawnienia są w Niemczech potrzebne jedynie w zawodach służby zdrowia czy adwokatów.
Pierwszym krokiem, jaki należy zrobić, jest udanie się do Urzędu Meldunkowego (Buergeramt) i przedstawienie dowodu zgłoszenia działalności gospodarczej w Urzędzie do spraw Gospodarki (Gewerbeamt). Kolejno uzyskuje się automatycznie zaświadczenie o prawie pobytu. Co więcej, osoby, które zdecydowały się na podjęcie własnej działalności gospodarczej na terenie Niemiec, mają nieograniczone prawo do swobodnego przemieszczania się i przebywania na terenie Unii Europejskiej.
Biorąc pod uwagę zasady prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Niemiec, to są one zbliżone do naszych polskich realiów. Zarówno w Niemczech, jak i w Polsce firmę należy zarejestrować, aby uzyskać numer identyfikacji podatkowej do rozliczania się z fiskusem. Podobnie jak w naszym kraju, tak i w Niemczech należy posiadać firmowy rachunek bankowy, prowadzić rachunkowość i wywiązywać się z terminowego płacenia podatków. Zanim jednak podejmiemy tę ostateczną decyzję, konieczne jest rozważenie formy prawnej zakładanej firmy.
Firma w Niemczech – krok po kroku
Bez różnicy na formę prawną działalności gospodarczej w Niemczech, na jaką się zdecydujemy, zobowiązani jesteśmy do zgłoszenia jej na specjalnym formularzu (Gewerbeanzeige – Verordnung) we właściwym Urzędzie do spraw Gospodarki lub Urzędzie Porządkowym gminy lub dzielnicy. Niektóre branże wymagają dokonania wpisu działalności gospodarczej do rejestru handlowego w Sądzie Rejestrowym.
Kolejno Urząd do spraw Gospodarki przekazuje informacje o nowej firmie Urzędowi Skarbowemu, jak również Zawodowemu Towarzystwu Ubezpieczeniowemu, Urzędowi Inspekcji oraz Izbie Przemysłowo-Handlowej lub Izbie Rzemieślniczej. Przedsiębiorstwa przynależące do powyższych izb zobowiązane są do uiszczania składek członkowskich.
Na szczególną uwagę zasługuje fakt, a jednocześnie ważna informacja, że przyjęcie zgłoszenia działalności gospodarczej przez Urząd ds. Gospodarki nie upoważnia przedsiębiorcy do jej uruchomienia. W Niemczech wymagane jest bowiem specjalne zezwolenie, którym jest Karta Rzemieślnicza (Handwerkskarte) lub wpis do Rejestru Rzemiosła, jaki obowiązuje na przykład przedsiębiorców budowlanych. Konieczne jest więc dowiedzenie się, jakich wpisów wymaga konkretna branża, jaką wybraliśmy na swoją działalność gospodarczą.
Co więcej, należy pamiętać, że Polacy mogą prowadzić na terenie Niemiec działalność gospodarczą, jeśli władze niemieckie uznają ich kwalifikacje, a dochody umożliwią samodzielne utrzymanie. W celu prowadzenia działalności gospodarczej na terenie Niemiec zdecydowanie często jeszcze przed jej rozpoczęciem trzeba uzyskać koncesje i zezwolenia na prowadzenie działalności. Te należy uzyskać jeszcze przed rejestracją w Urzędzie do spraw Gospodarczych. W ramach uzyskania więc wszelkich potrzebnych dokumentów, pozwoleń oraz dopełnienia wszystkich wymaganych formalności będziemy zmuszeni do wizyty w banku, Izbie Przemysłowo-Handlowej, Izbie Rzemieślniczej, ale też kontaktu z adwokatem, doradcą podatkowym czy notariuszem.
Wybieramy formę prawną działalności gospodarczej w Niemczech
W Niemczech mamy do czynienia z poniższymi rodzajami działalności gospodarczej:
- jednoosobową działalnością gospodarczą Gewerbe
- spółką cywilną Gesellschaft bürgerlichen Rechts – GbR
- spółką jawną Gesellschaft bürgerlichen Rechts – GbR
- spółką komandytową Kommanditgesellschaft – KG
- spółką komandytową z komplementariuszem będącym spółką z o.o. – GmbH & Co. KG
- spółką z o.o. z niskim kapitałem zakładowym Unternehmergesellschaft – UG
- tradycyjną spółką z o.o. Gesellschaft mit beschränkter Haftung – GmbH
- spółką akcyjną Aktiengesellschaft – AG
- spółką komandytowo – akcyjną Kommanditgesellschaft auf Aktien – KgaA
- samodzielnym lub m oddziałem firmy w Niemczech Niederlassung/Betriebsstätte
Wszystko o spółce z o.o
Oprócz jednoosobowej działalności gospodarczej stosunkowo często wybieraną formą prawną otwieranych firm w Niemczech jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (GmbH). Może zostać ona otwarta nawet przez jedną osobę. Wówczas jednak konieczna jest specjalna umowa poświadczona przez notariusza.
Do szczególnych zalet spółki należy możliwość stworzenia elastycznej umowy pod kątem rodzaju wykonywanej działalności, ale tez w ramach indywidualnych potrzeb i oczekiwań wspólników. W Niemczech możliwe jest tworzenie spółek z ograniczoną odpowiedzialności, gdzie kapitał mogą stanowić zarówno wkłady pieniężne, ale też rzeczowe. Minimalny kapitał zakładowy spółek z ograniczoną odpowiedzialnością to 25 tysięcy euro.
W ramach nazwy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, koniecznie musi ona zawierać dopisek „mit beschränkter Haftung”.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością w Niemczech – uproszczona procedura
Do szczególnych zalet systemu niemieckiego należy fakt, że spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością można na terenie Niemiec założyć według uproszczonej procedury. Należy pamiętać, że korzystając z niej, konieczne jest wniesienie wyłącznie wkładów pieniężnych. Tu kapitał może jednak wynieść mniej niż 25 tysięcy euro, jak ma to miejsce w ramach zakładania spółki z o.o. w trybie zwykłym. Uproszczona procedura to także inne zasady, a mianowicie liczba wspólników, która nie przekroczyć trzech osób i koniecznie jednoosobowy zarząd.
Dla większości Polaków założenie spółki w Niemczech okazuje się na starcie jednak zbyt kosztowne zwłaszcza z uwagi na obowiązek wniesienia kapitału zakładowego. Dlatego zdecydowana większość decyduje się na samodzielną działalność gospodarczą, a dokładnie jednoosobową firmę.
Samodzielna działalność gospodarcza w Niemczech
Rzeczywiście założenie jednoosobowej firmy jest w Niemczech prostsze i mniej kosztowne. Jeśli chodzi o procedurę założenia takiej firmy okazuje się ona mniej skomplikowana i szybsza. Po pierwsze jednoosobowa firma nie musi być wpisana do Rejestru Handlowego. Niekonieczne jest w jej przypadku prowadzenie pełnej księgowości ani też sporządzanie bilansu.
Jednoosobowa działalność gospodarcza w Niemczech działa na podstawie wpisu do rejestru, który prowadzony jest przez gminy i dzielnice. Firma taka podlega regulacjom kodeksu cywilnego (Bürgerliche Gesetzbuch – BGB). Należy pamiętać jednak o tym, że niemieccy urzędnicy mogą zażądać od osoby chcącej otworzyć jednoosobową firmę dokumentów potwierdzających konkretne kwalifikacje zawodowe, ale też przedstawienia środków finansowych oraz biznesplanu, które uwiarygodnią sukces planowanego przedsięwzięcia.
Koncesje i pozwolenia dla działalności gospodarczych w Niemczech
Jeszcze przed rejestracją działalności gospodarczej należy upewnić się, jakie pozwolenia i koncesje będą od nas wymagane w ramach podjętej konkretnej działalności. Należy pamiętać, że posiadanie koncesji jest obowiązkowe w branżach takich jak transport, handel obwoźny, gastronomia, ubezpieczenia, ochrona, handel bronią, produkcja leków czy też w ramach świadczenia usług dla osób niepełnosprawnych.
W przypadku niektórych rodzajów rzemiosła istnieje konieczność posiadania i przedstawienia dyplomu mistrzowskiego.
W zakresie wolnych zawodów, które są formą działalności stosunkowo powszechnie wybieraną w Niemczech wymagane jest uznanie kwalifikacji zawodowych oraz spełnienie określonych warunków finansowych.
Biuro przedstawicielskie – reprezentacja
Biorąc pod uwagę formy działalności wymagające niskich nakładów, na szczególną uwagę zasługuje forma biura przedstawicielskiego inaczej reprezentacja (unselbständige Zweigniederlassung). Forma ta umożliwia przedstawienie polskiego przedsiębiorstwa na rynku niemieckim. Należy pamiętać jednak, że to forma, która nie ma własnej osobowości prawnej. Nie podlega obowiązkowi wpisu do Rejestru Handlowego, choć potrzebne jest w przypadku biura przedstawicielskiego zgłoszenie w Urzędzie do spraw Gospodarczych. Biuro koniecznie musi występować na rynku niemieckim pod nazwą zarejestrowaną w Polsce. Utworzenie biura przedstawicielskiego na terenie Niemiec może okazać się kluczowe i pierwszym krokiem do kolejno podjętych innych działań w celu na przykład otwarcia oddziału polskiej firmy w Niemczech czy też założenia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.
Podatki w Niemczech – to należy wiedzieć
Należy wiedzieć, że w ramach zasad opodatkowania polskich firm w Niemczech stosowana jest umowa w sprawie unikania podwójnego opodatkowania. Polacy owszem zobowiązani się do płacenia podatku dochodowego w Niemczech, ale nie muszą rozliczać dochodów, jakie uzyskali w rodzimym kraju.
Zakładanie firmy w Niemczech – podsumowanie
W ramach chęci założenia firmy w Niemczech, warto zainteresować się ofertą usług, jakie świadczą agencje do spraw wspierania inwestycji. Są to dokładnie agencje mające swoje oddziały również poza terenem Niemiec. Ich głównym zadaniem jest zachęcanie przedsiębiorców do inwestowania w tym również za pomocą przejęcia istniejącego już w danym landzie zakładu.
Rzeczywiście firma założona w Niemczech może przynieść nam z uwagi na silnie rozwiniętą gospodarkę w tym kraju duże zyski. Zestawiając je z polskimi realiami wypadają naprawdę bardzo dobrze. Decyzję o działalności gospodarczej u naszych zachodnich sąsiadów należy podjąć jednak po dokładnej analizie naszej sytuacji. Śledzenie rynku niemieckiego relatywnie wcześnie przed rozpoczęciem działalności to oczywiście najlepsze, co możemy zrobić w ramach rozsądnego planowania celów i profesjonalnego działania. Co więcej, zawsze możemy zgłosić się o pomoc do specjalnych firm doradczych działających nie tylko na terenie Niemiec, ale też w Polsce.
